Een nieuw jaar, nieuwe kansen. Misschien hebt u deze slogan de afgelopen tijd ook wel gehoord of gedacht.

Er spreekt iets uit van ‘ik ga het in 2018 beter doen dan in 2017.’ Misschien hebt u ook meegedaan aan de traditionele nieuwjaarsduik. In mijn woonplaats namen ruim 600 mensen een duik in de koude gemeentelijke waterplas. Het werd aangekondigd als hét nieuwjaarsevent: een vrolijk, fris en stoer begin van het nieuwe jaar. Het heeft wel iets van een doop, bedacht ik, zo’n nieuwjaarsduik. In het koude natuurwater spoel je het oude jaar af om schoon het nieuwe jaar in te gaan.

Opnieuw beginnen

De slogan en de nieuwjaarsduik: ze gaan in wezen allebei over ‘opnieuw beginnen’.
Dit thema staat ook centraal in deze Maand van de Spiritualiteit. Een mooi thema. Het raakt aan een diep verlangen naar een beter en mooier leven. Naar het opnieuw beginnen met een schone lei. Alleen: hoe doe je dat? Hoe begin je echt opnieuw? Verdampt de wens om het in een nieuw jaar beter te doen dan in het oude niet binnen de eerste dagen van januari? Is opnieuw beginnen sowieso wel mogelijk? Kan ik mijn karakter veranderen? Draag ik mijn verleden niet altijd met me mee? Neem ik mijzelf niet overal mee naar toe? Word ik niet bepaald door mijn DNA-structuur?

Bij de start van de Maand van de Spiritualiteit las ik een verhaal over een tiendaagse stilteretraite. Afgezonderd van de buitenwereld, mochten de deelnemers niet praten, lezen, muziek luisteren of oogcontact hebben. Alleen een gesprek met de meditatietrainer was toegestaan. Tien dagen waren de deelnemers in absolute stilte overgeleverd aan hun eigen gedachten. Een van de deelnemers erkende dat deze retraite haar hoofd ten slotte inderdaad leeg maakte, maar dat ze gedurende de week vooral moest denken aan seks en pizza’s. In de stilte werd ze hoofdzakelijk geobsedeerd door haar eigen natuurlijke verlangens.

Opnieuw beginnen. Hoe doe je dat? Niet door een stoere nieuwjaarsduik of door dagenlange stilte. Dat brengt je niet veel verder dan euforie over een barre prestatie of gedachten aan primaire menselijke verlangens. In deze Maand van de Spiritualiteit worden we opgeroepen om onszelf te herpakken en te vernieuwen. Om het leven eens compleet anders te benaderen.

Nikodemus

Mooi gezegd, maar hoe doe je dit? Ik moet denken aan het verhaal over Nikodemus, een vrome joodse man. Hoe keurig en correct zijn leven ook is, hij wil opnieuw beginnen. Op een nacht raakt hij in gesprek met een rabbi, die iets zegt wat hem niet meer loslaat: om opnieuw te beginnen moet je ‘opnieuw geboren worden’.

U hebt het goed, die rabbi was Jezus. Opnieuw beginnen is volgens Jezus niet iets dat je zelf voor elkaar kunt krijgen, maar iets dat aan je gebeurt. Net zoals geboren worden, je doet er zelf niets voor, het overkomt je.

Opnieuw beginnen door me te concentreren op mezelf en mijn prestaties is onbegonnen werk. Ik blijf draaien om mijn eigen as. Om opnieuw te beginnen is een ander nodig. God wiens liefde mij grond onder de voeten geeft. Jezus die mij roept Hem te volgen. Die medemens in wie God tot mij komt.

Wat een zegen dat opnieuw beginnen niet míjn prestatie is, maar een uitnodiging om elke dag opnieuw, als nieuw te beginnen. Als een door God geliefd mensenkind.

Ds. René de Reuver, scriba generale synode

 

Bron: website Protestantse Kerk Nederland.

  • In de maandelijkse rubriek ‘Protestants perspectief’ laat de scriba zijn licht schijnen op de actualiteit.